Juli 2023
De flexibiliteit is de eigenschap of situatie dat iets of iemand zich kan aanpassen aan de situatie als die verandert. (bron: https://www.encyclo.nl/)
De flexibiliteit is een van de 11 vaardigheden die de auteurs van ‘Slim maar…’ onderscheiden: flexibel omgaan met veranderingen en tegenslag. Het heeft ook te maken hoe snel je kunt wisselen tussen de taken (op school) en hoe je dit alles zonder frustratie kunt doen.
Hoe kun je je kind hierbij helpen?
Ik zet vaak spelletjes in om dit te oefenen en stel ze vragen voor, tijdens en/of na het spel om ze te laten nadenken over hun gedrag tijdens het spel. In dit artikel deel ik een aantal spelletjes die je kunt inzetten om de flexibiliteit te oefenen met je kind en welke vragen je daarbij kunt stellen.
Eerst zal ik je wat meer informatie geven over die flexibiliteit en de executieve functies.
Je brein als computer
Je executieve functies zijn de regelfuncties van je brein, die nodig zijn om ons gedrag en denken te sturen, om zo het beste te kunnen handelen. Je gebruik ze iedere dag, of je nu een afspraak bij de huisarts maakt, boodschappen doet of een moeilijke rekentaak oplost. Lees hier meer over executieve functies.
Je kunt je brein zien als een computer. Je moet de computer aanzetten, dat geldt ook voor je hersenen. (Dit noem je bij de executieve functies je ‘taakinitiatie’.) De flexibiliteit zou je kunnen zien als de backspace knop. Je kunt altijd iets weghalen en aanpassen wat je hebt gemaakt op de computer. Dat geldt natuurlijk ook voor jezelf.
Het is belangrijk dat kinderen gaan inzien dat er meer oplossingen zijn voor een probleem of als iets anders gaat dan ze verwachten.
Beelddenkers hebben een beeld in hun hoofd
Beelddenkers hebben vaak moeite met de flexibiliteit en dat komt omdat ze een bepaald beeld in hun hoofd hebben. Als dat niet beeld uiteindelijk niet blijkt de kloppen, dan kan de beelddenker daar behoorlijk gefrustreerd door zijn.
Neem bijvoorbeeld de verjaardag. Meestal een belangrijke dag voor een kind. Een beelddenker kan vaak een gedetailleerd beeld vormen van hoe deze dag eruit moet komen te zien. Er moeten gouden en zilveren ballonnen opgehangen worden en er moet een springkussen op de parkeerplaats komen en uiteraard komen er veel mensen. Maar… de gouden ballonnen zijn niet te vinden, er wordt die dag veel regen voorspeld, dus het springkussen kan niet opgezet worden en er hebben een aantal mensen laten weten dat ze om verschillende redenen helaas niet kunnen komen…
Zo hebben beelddenkers ook vaak een beeld in hun hoofd wanneer ze een spel gaan spelen. Ze gaan WINNEN!
Je kind helpen met die verwachtingen
Het is zaak om je kind of leerling bewust te laten worden van hun (te) hoge verwachtingen en de beelden in hun hoofd én hem/haar daarbij te helpen.
Je kunt vooraf aan een belangrijke gebeurtenis al een gesprek voeren. Waar hoopt je kind op, welk beeld heeft je kind in zijn hoofd en wat als dat niet kan of gaat lukken?
Met het spelen van een spelletje, snapt je kind dat als je een spel vaker speelt, je beter kunt worden in een spel? Maar dat er ook spellen zijn waar je niet beter in kunt worden, omdat het een kansspel is. Met yahtzee bijvoorbeeld kun je wel enigszins een goede keuze maken waar je voor gaat sparen na je eerst worp, maar dan nog zul je afhankelijk zijn van wat je gooit met de rest van de dobbelstenen. Hier heb je dus geen invloed op.
Net als met de verjaardag, dat zijn (bijna) allemaal dingen waar je geen invloed op hebt. Oké, je kunt misschien online vast wel die ballonnen vinden. Maar die regen kun je niet uitzetten en die mensen kun je moeilijk aan hun haren trekken om toch te komen, toch?
Je hebt wel invloed op je eigen gedachten en je gedrag.
Om je kind duidelijk te maken waar hij geen en vooral waar hij wél invloed op heeft, kun je de cirkel van invloed laten zien. Ik heb hier eerder al een artikel over geschreven, dat je hier vinden.
In gesprek met je kind
Het is goed om met je kind te praten over winnen en verliezen. Natuurlijk mag je balen als je verliest! Dat is normaal, maar het is niet normaal om te gaan schreeuwen (dat het niet eerlijk is…), met spullen te gooien of boos weg te lopen. Leer je kind hoe hij/zij kan reageren als je een spel verliest. Je mag best zeggen dat je baalt, maar je kunt ook je tegenstander feliciteren. Oefen dit met een toneelstukje waarbij je zelf de verliezer bent en de andere keer de winnaar. Laat maar zien hoe je kunt reageren.
Welke spelletjes kun je inzetten om de flexibiliteit te oefenen met je kind?
Je kunt zelf ook goed oefenen met de flexibiliteit door het spelen van spelletjes. Wanneer je spelletjes gaat spelen kun je voor, tijdens en/of na het spelletje vragen stellen. Je kunt bijvoorbeeld vragen:
- Vooraf: Wat kun je doen als het anders gaat? (tot 10 tellen, afkoelen/time-out nemen, hulp vragen)
- Tijdens: Heb je een time-out nodig?
- Na: Hoe reageerde je op de verandering?
Dobble
of 
Dobble kun je goed inzetten om de flexibiliteit te oefenen. Om Dobble te winnen moet je snel reageren, goed concentreren en flexibel zijn!
Zoek het plaatje/woord dat overeenkomt op de kaartjes. Er is steeds maar één andere kaart die hetzelfde plaatje/woord heeft als de kaart die je voor je hebt. Is iemand je te snel af, dan moet je weer opnieuw kijken welk plaatje of woord er overeenkomt met jouw kaartje!
Je begrijpt dat je dus steeds weer moet aanpassen aan het nieuwe kaartje!
In de webshop kun je dobble – talenten vinden.
De vraag die je kunt stellen na het spel: Hoe voelde je je toen je steeds opnieuw moest zoeken naar een plaatje?
Kwartet
Misschien is je kind hier altijd heel goed in en verwacht hij dus dat hij gaat winnen. Maar zeker als je met meer dan 2 personen speelt, kan het zijn dat een ander de kaart vraagt, die jij net in de gaten had bij een speler.
Wat is de verwachting van je kind vooraf? Wil je kind perse winnen? Of gaat het ook om de gezelligheid?
De vraag die je vooraf kunt stellen: Hoe kun je reageren als een ander (een kwartet of het spel) wint?
Wil je direct leren tijdens het spelen van kwartet? Dan kun je in de webshop het tafelkwartet vinden.
Vlotte geesten
Ook bij dit spel gaat het om snelheid, maar ook goed kijken, nadenken en het doorhebben.
Vijf voorwerpen staan in een kring op tafel, zodat iedereen er goed bij kan. Een speler draait de bovenste kaart om. Iedere speler probeert nu zo snel mogelijk het voorwerp van tafel te grijpen dat op deze kaart in de juiste kleur is afgebeeld. Als er op de kaart geen voorwerp in de juiste kleur is afgebeeld, moeten de spelers het voorwerp grijpen dat niet op de kaart is afgebeeld en waarvan de kleur ook niet op de kaart te zien is. Wie als eerste het juiste voorwerp heeft gegrepen, legt als beloning de omgedraaide kaart voor zich op tafel en draait daarna de volgende kaart van de gedekte stapel om. Wie aan het einde de meeste kaarten heeft, wint het spel.
Je kunt je voorstellen dat de eerste keer het nog even lastig is en als je kind dan speelt met een kind dat dit spel al wel eerder heeft gespeeld, is de kans dat je kind dit gaat winnen erg klein. Goed om dus vooraf te bespreken of je kind weet of zijn tegenstander dit spel al kent of niet, daar kan hij zijn verwachting op bijstellen.
Vraag die je kunt stellen na het spel: Wat heb je gedaan toen het even niet lukte?
Jenga
Ook zo’n spel waarbij je niet overal de controle over hebt. Je weet niet welk blokje je tegenstander weghaalt én ook niet hóe je tegenstander het blokje teruglegt bovenop of welk blokje er los komt. Je zult dus iedere keer opnieuw moeten kijken wat je volgende stap gaat zijn.
De vraag die je kunt stellen vooraf aan het spel: Wat kun je doen als het even niet lukt?
Crocofant
Dit spel is niet zo bekend, maar erg leuk. Het is een memory spel met een twist. Je dobbelt met 2 dobbelstenen, 1 met een dier en 1 met het huidje van een dier. Je moet het goede dier met het juiste huidje van de dobbelstenen zien te vinden. Het vergt uiteraard ook veel van je werkgeheugen, maar ook moet je flexibel zijn. Als iemand anders meer kaartjes weet te vinden of als je zelf het kaartje wel had geweten van de ander, dan is dat best frustrerend.
Vraag vooraf: Kun je beter worden in dit spel wanneer je het vaker speelt?
Wil je hulp om je kind te helpen met o.a. de flexibiliteit?
Kijk dan eens op de website bij de training ‘Je brein als computer’. De online training is geschreven voor kinderen, zodat je als ouder deze training ook kan gaan starten samen met je kind (met minimaal 2 sessies met een trainer).
Weet jij nog een spel om de flexibiliteit te oefenen of een goede vraag voor/tijdens/na het spel? Laat het me weten in de reactie.
